Obecnie coraz więcej przedsiębiorców uzyskuje dochody za granicą, w tym w krajach, z którymi Polska nie ma umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jak w takiej sytuacji wygląda rozliczanie dochodów i jakie obowiązki podatkowe czekają na przedsiębiorców?
Uwaga – brak umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wiąże się z kilkoma kluczowymi różnicami w porównaniu z sytuacją, gdy taka umowa istnieje.
Metoda proporcjonalnego odliczenia w rozliczaniu dochodów z krajów bez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
W przypadku braku umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, Polska stosuje metodę proporcjonalnego odliczenia jako główny mechanizm zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Polega ona na tym, że podatek zapłacony za granicą odlicza się od podatku należnego w Polsce, ale tylko do wysokości polskiego podatku przypadającego na ten dochód. Jeśli podatek zapłacony za granicą jest wyższy niż polski, nadwyżka nie podlega zwrotowi ani dalszemu odliczeniu.
Przykład:
Przedsiębiorca (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) uzyskał dochód równowartości 100 000 PLN w kraju, który nie ma umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Polską.
- W kraju uzyskania dochodu obowiązuje 25% podatek, więc przedsiębiorca zapłaci 25 000 PLN.
- Polski podatek od tego dochodu wynosiłby 19%, czyli 19 000 PLN.
Rozliczenie w Polsce:
- Przedsiębiorca oblicza polski podatek od całości dochodu: 19 000 PLN.
- Od polskiego podatku może odliczyć podatek zapłacony za granicą, ale tylko do wysokości 19 000 PLN.
- Ponieważ podatek zapłacony za granicą (25 000 PLN) jest wyższy niż polski podatek (19 000 PLN), po odliczeniu przedsiębiorca nie płaci w Polsce żadnego podatku od tego dochodu.
- Nadwyżka podatku zapłaconego za granicą (6 000 PLN) nie podlega zwrotowi ani dalszemu odliczeniu.
Ulga abolicyjna
Ulga abolicyjna to mechanizm podatkowy, który pozwala na zmniejszenie polskiego podatku dochodowego od dochodów uzyskanych za granicą. Dotyczy ona wyłącznie osób fizycznych, w tym przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jako osoby fizyczne. Nie ma zastosowania do spółek i osób prawnych.
Od 2021 roku ulga abolicyjna została ograniczona i obecnie maksymalna kwota odliczenia wynosi 1 360 PLN. Ulga ta ma zastosowanie przede wszystkim wtedy, gdy podatek zapłacony za granicą jest niższy niż podatek należny w Polsce, co powoduje, że po odliczeniu podatku zapłaconego za granicą pozostaje w Polsce jeszcze do zapłaty podatek od tego dochodu.
Przykład z zastosowaniem ulgi abolicyjnej:
Przedsiębiorca (osoba fizyczna) uzyskał dochód równowartości 100 000 PLN w kraju, gdzie obowiązuje podatek dochodowy w wysokości 15%.
- Podatek zapłacony za granicą: 15 000 PLN.
- Polski podatek od tego dochodu: 19%, czyli 19 000 PLN.
Rozliczenie w Polsce:
- Od polskiego podatku (19 000 PLN) przedsiębiorca odlicza podatek zapłacony za granicą (15 000 PLN).
- Pozostaje do zapłaty w Polsce: 4 000 PLN (19 000 PLN – 15 000 PLN).
- Przedsiębiorca może skorzystać z ulgi abolicyjnej, odliczając maksymalnie 1 360 PLN.
- Ostatecznie do zapłaty w Polsce pozostaje 2 640 PLN (4 000 PLN – 1 360 PLN).
Czy ulga abolicyjna ma zastosowanie, gdy polski podatek jest niższy niż zagraniczny?
Jeśli podatek zapłacony za granicą jest wyższy niż polski podatek od tego samego dochodu, po zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia w Polsce nie powstaje podatek do zapłaty w Polsce. W takiej sytuacji ulga abolicyjna nie ma zastosowania, ponieważ nie ma podatku do zmniejszenia.
Większe ryzyko podwójnego opodatkowania
Brak umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oznacza brak precyzyjnych regulacji dotyczących alokacji dochodów między krajami. Może to prowadzić do sytuacji, w której oba państwa uznają się za właściwe do opodatkowania tego samego dochodu. Umowy międzynarodowe zawierają klauzule rozstrzygające takie spory i zapewniają ochronę podatnikom, np. poprzez procedury wzajemnego porozumiewania się (Mutual Agreement Procedure – MAP). Bez umowy przedsiębiorca musi polegać wyłącznie na krajowych przepisach, co zwiększa ryzyko konfliktów podatkowych.
Dodatkowe formalności i brak jasnych zasad
W przypadku braku umowy, przepisy każdego państwa stosują swoje własne zasady opodatkowania różnych kategorii dochodów, takich jak dywidendy, odsetki czy dochody z nieruchomości. Może to powodować trudności w określeniu, które przepisy mają zastosowanie, oraz skutkować niepewnością podatkową.
Brak ochrony przed arbitralnością
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zazwyczaj zawierają mechanizmy ochronne, takie jak procedury rozstrzygania sporów, które pozwalają uniknąć podwójnego opodatkowania w razie różnej interpretacji przepisów przez państwa. W przypadku braku umowy przedsiębiorca jest zdany na krajowe przepisy i procedury, co może prowadzić do arbitralnych decyzji organów podatkowych.
Jak działać w przypadku braku umowy
o unikaniu podwójnego opodatkowania
?
Jeśli uzyskujesz dochody w kraju, z którym Polska nie ma umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, kluczowe jest:
- Dokładne sprawdzenie lokalnych przepisów podatkowych
- Zrozumienie zasad opodatkowania dochodów w kraju ich uzyskania pomoże uniknąć nieporozumień i błędów.
- Prawidłowe zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia w Polsce
- Skonsultuj się z doradcą podatkowym, aby upewnić się, że odliczenie jest prawidłowo obliczone i zastosowane.
- Dokumentowanie płatności podatkowych
- Potwierdzenia zapłaty podatku za granicą są niezbędne do zastosowania odliczeń w Polsce.
- Świadomość ograniczeń ulg podatkowych
- Jeśli jesteś osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, sprawdź możliwość zastosowania ulgi abolicyjnej, pamiętając o jej ograniczeniach i maksymalnej kwocie odliczenia.
Dzięki tym krokom można zminimalizować ryzyko podwójnego opodatkowania i uniknąć błędów w rozliczeniach.
Podsumowanie różnic: Z umową vs. bez umowy
| Aspekt | Z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania | Bez umowy |
| Metoda eliminacji podwójnego opodatkowania | Wyłączenie z progresją lub proporcjonalne odliczenie | Proporcjonalne odliczenie |
| Zakres ochrony podatnika | Regulacje rozstrzygające konflikty podatkowe | Brak takich regulacji, ryzyko podwójnego opodatkowania |
| Zwrot nadpłaconego podatku | Możliwość całkowitego wyłączenia dochodu z opodatkowania w Polsce (przy metodzie wyłączenia z progresją) | Brak zwrotu nadpłaconego podatku za granicą |
| Rozliczanie dochodów | Jasne zasady wynikające z postanowień umowy | Brak jednolitych zasad, większa niepewność |
| Procedura rozstrzygania sporów | Mechanizmy ochrony w ramach umowy | Brak procedur, konieczność odwoływania się do przepisów krajowych |
Brak umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z danym krajem zwiększa ryzyko konfliktów podatkowych i wyższych kosztów podatkowych. Dokładne planowanie podatkowe i korzystanie z profesjonalnego doradztwa są kluczowe, aby uniknąć niepotrzebnych kosztów i komplikacji.
Masz pytania? – Skontaktuj się z nami!
📧 kancelaria@tax-es.pl | 📞 +48 505 025 745
