Eksperci prognozują, że ten rok może być rekordowy, jeśli chodzi o zakupy złota inwestycyjnego przez Polaków.
Złoto od lat uchodzi za jedną z najbezpieczniejszych form lokowania kapitału, a jego wzrostowe notowania uwzględniane są w aktualnych prognozach największych banków inwestycyjnych na świecie.
Czy jednak złoto jest równie bezpieczne z perspektywy podatkowej? Przyjrzyjmy się temu na konkretnym przykładzie.
W styczniu 2025 roku zakupiliśmy w mennicy sztabkę złota w atrakcyjnej cenie – 10 000 zł. Transakcja nie była objęta podatkiem VAT, mimo że mennica, jako przedsiębiorca, występowała w niej jako podatnik. W maju tego samego roku zdecydowaliśmy się odsprzedać tę sztabkę naszemu znajomemu za 15 000 zł. Obaj działaliśmy jako osoby fizyczne, nieprowadzące działalności gospodarczej. Przechowanie sztabki złota w banku kosztowało nas 500 zł.
Nabycie złota – VAT i PCC
Zasadniczo osoba fizyczna nabywająca złoto powinna pamiętać, że w przypadku zakupu na podstawie umowy cywilnoprawnej może być zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Istnieje jednak istotne wyłączenie – obowiązek ten nie występuje, jeśli przynajmniej jedna ze stron transakcji (sprzedawca lub kupujący) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT lub korzysta ze zwolnienia z tego podatku.
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, dostawa złota inwestycyjnego objęta jest zwolnieniem z opodatkowania.
W związku z tym, że sprzedaż objęta była podatkiem VAT, a mennica zastosowała zwolnienie przedmiotowe, po naszej stronie nie powstał obowiązek zapłaty PCC.
Inaczej wyglądałaby sytuacja, gdy do transakcji kupna złota doszłoby pomiędzy dwiema osobami fizycznymi, które nie prowadzą działalności gospodarczej. W takim przypadku żadna ze stron nie występuje w roli podatnika VAT, ponieważ działają w ramach rozporządzania majątkiem prywatnym. W konsekwencji obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) spoczywałby na kupującym.
Sprzedaż złota – PIT
Na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych wyróżnia się kilka odrębnych źródeł przychodu. Jeżeli sprzedaż nie następuje w ramach działalności gospodarczej oraz przed upływem pół roku od nabycia (licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie), co ma miejsce w naszym przypadku, mamy do czynienia z przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy.
Dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie zatem różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia rzeczy a kosztem ich nabycia, zmniejszona o wartość nakładów poczynionych w czasie posiadania rzeczy (np. koszty przechowania lub certyfikacji złota).
W związku z tym nasz dochód podlegający opodatkowaniu wyniesie:
przychód (15 000 zł) – koszt nabycia (10 000 zł) – poczynione nakłady (500 zł) = 4 500 zł
Dochód w kwocie 4 500 zł należy zatem wykazać w deklaracji rocznej PIT i opodatkować na zasadach ogólnych (skala podatkowa 12%/32%).
Gdyby jednak transakcja przyniosła stratę, nadal powinna zostać wykazana w deklaracji rocznej. Nie będzie natomiast podlegać opodatkowaniu z uwagi na występujący brak dochodu.
Podatku można było jednak legalnie uniknąć! Jeżeli sprzedaż nastąpiłaby po upływie sześciu miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym dokonano zakupu, transakcja nie zostałaby zakwalifikowana jako odpłatne zbycie w rozumieniu ustawy o PIT, co oznacza brak powstania obowiązku podatkowego.
Możliwość zmniejszenia zobowiązań podatkowych w ten sposób potwierdził Dyrektor KIS, który w interpretacji indywidualnej z 11 lutego 2022 r. (0115-KDIT3.4011.1085.2021.2.AD) wskazał, że:
„(…) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie rzeczy, do których zaliczyć należy również rzeczy ruchome (złoto). Jednakże podlegający opodatkowaniu przychód powstaje wyłącznie, jeśli zbycie następuje w okresie krótszym niż pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpił zakup. Wobec tego, jeżeli sprzedaż następuje po upływie półrocznego okresu, wówczas przychód osiągnięty z tej sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, bowiem czynność ta nie stanowi źródła przychodu dla celów tego podatku.”
Podsumowując, zakup złota bezpośrednio w bankach lub mennicach to nie tylko gwarancja autentyczności i bezpieczeństwa transakcji, ale również sposób na legalne uniknięcie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).
Z kolei przy samej sprzedaży złota nie ma się co spieszyć. Wstrzymanie się do upływu pół roku od miesiąca nabycia kruszcu pozwoli na znaczne (i również legalne) oszczędności w podatku dochodowym!
Podstawa prawna:
- 10 ust. 1 pkt 8 lit. d), art. 24 ust. 6, art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 z późn. zm., w tekście jako „ustawa o PIT”);
- 122 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm., w tekście jako „ustawa o VAT”);
- 1 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 2 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295).
