Ustawa o CIT nie zawiera legalnej definicji przychodu – zamiast niej ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie otwartego katalogu przysporzeń kwalifikowanych jako przychód podatkowy. Według art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT zalicza się do nich w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Dokonując wykładni przytoczonego przepisu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 marca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 1670/17 stwierdził: „(…) co do zasady – przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, mająca definitywny charakter, powiększająca jego aktywa, którą może on rozporządzać jak własną. Przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika. Tym samym o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny jego charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa aktywa podatnika. Otrzymane świadczenie może być uznane za przychód, jeżeli ma ono charakter definitywny, ostateczny oraz pewny w tym znaczeniu, że podatnik uzyskuje swobodę dysponowania określonym świadczeniem lub środkami pieniężnymi.”
Niezależnie od powyższego, przychody podatkowe ustala się na zasadzie memoriałowej, gdyż zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Ustalenie daty powstania przychodu
Momentem powstania przychodu należnego jest – w myśl art. 12 ust. 3a ustawy o CIT – dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.
Uwaga: Zdarzenie (tj. wydanie rzeczy, wykonanie usługi, wystawienie faktury, uregulowanie należności, itd.), które ma miejsce najwcześniej, wyznacza zatem datę powstania przychodu.
Wyjątek dotyczy usług rozliczanych w ustalonych okresach rozliczeniowych – za datę powstania przychodu uznaje się wówczas ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (art. 12 ust. 3c ustawy o CIT).
Przychód, do którego nie mają zastosowania powyższe reguły powstaje natomiast z chwilą otrzymania zapłaty (art. 12 ust. 3e ustawy o CIT).
Przychód ze sprzedaży zagranicznej
Należy mieć na uwadze, iż moment powstania przychodu przy zagranicznej sprzedaży towarów może być uzależniony od poszczególnych reguł INCOTERMS towarzyszących danej dostawie. Jeżeli nie doszło do uprzedniego wystawienia faktury albo uregulowania należności, przychód podatkowy na gruncie ustawy o CIT należy wówczas rozpoznać w dacie wydania towarów, rozumianej jako moment, w którym zgodnie z zastosowaną regułą INCOTERMS następuje przeniesienie na nabywcę ryzyk i korzyści związanych z towarem. Wynika to z interpretacji indywidualnej z dnia 12 czerwca 2020 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.129.2020.5.AK, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, który stwierdził m.in.: „(…) w przypadku braku innych ustaleń co do określenia momentu wydania towaru pomiędzy Spółką a kupującymi oraz ze względu na fakt, że zasady Incoterms określają m.in. moment przejścia na nabywcę ryzyka oraz korzyści związanych ze zbywanymi towarami, moment określony zgodnie z zasadami Incoterms będzie jednocześnie momentem wydania rzeczy w rozumieniu art. 12 ust. 3a ustawy o CIT.”
Ustalenie kursu przeliczeniowego dla przychodów w walutach obcych
Jak wynika z art. 12 ust. 2 ustawy o CIT do przeliczenia przychodów w walutach obcych stosuje się kurs średni Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Nie przewidziano literalnie możliwości stosowania kursu ogłaszanego przez Europejski Bank Centralny.
